Πως βοηθάμε την ανάπτυξη του λόγου και της επικοινωνίας;
Οργανώνουμε ευκαιρίες μάθησης μέσα στην καθημερινότητα του παιδιού και διευκολύνουμε το έμφυτο ενδιαφέρον του παιδιού να εξερευνήσει τον κόσμο. Του επιτρέπουμε να κυλιστεί, να παίξει με τα χώματα, να γευτεί καινούργιες γεύσεις, να έχει καινούργιες εμπειρίες και εμπλουτίζουμε με λόγια αυτά που κάνει. Δεν ξεχνάμε ότι το παιδί μας είναι παιδί και έτσι θα μάθει τον κόσμο.
Αλληλεπιδρούμε μαζί του με τραγούδια, γαργαλήματα, γκριμάτσες, μπουγελώματα και ήχους που ενισχύουν τη διάθεσή του να επικοινωνήσει μαζί μας και κάνουν την επικοινωνία χαρά.
Δεν αφήνουμε τα πράγματα ίδια. Το παιδί πρέπει να βρίσκει κάτι για το οποίο να θέλει ή να πρέπει να επικοινωνήσει. Προσπαθούμε να μην ακολουθούμε πάντα τις ρουτίνες με τον ίδιο τρόπο. Δημιουργούμε εκπλήξεις, βάζουμε λόγια σε αυτά που κάνει και επαινούμε τις προσπάθειες του να επικοινωνήσει. Του δημιουργούμε εναλλακτικές επιλογές που θα το κάνουν να διαλέξει και να χρησιμοποιήσει τον λόγο για να ικανοποιήσει τις επιθυμίες και τις ανάγκες του.
Αφήνουμε το παιδί να χρησιμοποιεί νοήματα και χρησιμοποιούμε και εμείς νοήματα μαζί με τα λόγια μας. Με αυτό τον τρόπο ενισχύουμε και την κατανόηση και την έκφραση του παιδιού. Τα νοήματα θα ενισχύσουν, δεν θα καθυστερήσουν την ανάπτυξη του λόγου.
Δημιουργούμε συνθήκες αποτελεσματικής επικοινωνίας στην οικογένεια, μιλάμε ο καθένας με τη σειρά του και όχι ό ένας πάνω στον άλλο.
Κοιταζόμαστε όταν μιλάμε και δεν συζητάμε μπροστά στην τηλεόραση. Μιλάμε αργά και καθαρά και προσπαθούμε να είμαστε στο ίδιο ύψος με το παιδί όταν του μιλάμε και παίζουμε μαζί του.
Δεχόμαστε το πώς λέει το παιδί τις λέξεις, δεν το διορθώνουμε, δεν του λέμε να επαναλάβει σωστά αυτό που είπε, αλλά δεν μιλάμε και μωρουδίστικα. Τα παιδιά χρησιμοποιούν φυσιολογικούς μηχανισμούς διευκόλυνσης απλοποιώντας την ομιλία τους στην προσπάθειά τους να κατακτήσουν την ομιλία των ενηλίκων.
Αλληλεπιδρούμε μαζί του με τραγούδια, γαργαλήματα, γκριμάτσες, μπουγελώματα και ήχους που ενισχύουν τη διάθεσή του να επικοινωνήσει μαζί μας και κάνουν την επικοινωνία χαρά.
Δεν αφήνουμε τα πράγματα ίδια. Το παιδί πρέπει να βρίσκει κάτι για το οποίο να θέλει ή να πρέπει να επικοινωνήσει. Προσπαθούμε να μην ακολουθούμε πάντα τις ρουτίνες με τον ίδιο τρόπο. Δημιουργούμε εκπλήξεις, βάζουμε λόγια σε αυτά που κάνει και επαινούμε τις προσπάθειες του να επικοινωνήσει. Του δημιουργούμε εναλλακτικές επιλογές που θα το κάνουν να διαλέξει και να χρησιμοποιήσει τον λόγο για να ικανοποιήσει τις επιθυμίες και τις ανάγκες του.
Αφήνουμε το παιδί να χρησιμοποιεί νοήματα και χρησιμοποιούμε και εμείς νοήματα μαζί με τα λόγια μας. Με αυτό τον τρόπο ενισχύουμε και την κατανόηση και την έκφραση του παιδιού. Τα νοήματα θα ενισχύσουν, δεν θα καθυστερήσουν την ανάπτυξη του λόγου.
Δημιουργούμε συνθήκες αποτελεσματικής επικοινωνίας στην οικογένεια, μιλάμε ο καθένας με τη σειρά του και όχι ό ένας πάνω στον άλλο.
Κοιταζόμαστε όταν μιλάμε και δεν συζητάμε μπροστά στην τηλεόραση. Μιλάμε αργά και καθαρά και προσπαθούμε να είμαστε στο ίδιο ύψος με το παιδί όταν του μιλάμε και παίζουμε μαζί του.
Δεχόμαστε το πώς λέει το παιδί τις λέξεις, δεν το διορθώνουμε, δεν του λέμε να επαναλάβει σωστά αυτό που είπε, αλλά δεν μιλάμε και μωρουδίστικα. Τα παιδιά χρησιμοποιούν φυσιολογικούς μηχανισμούς διευκόλυνσης απλοποιώντας την ομιλία τους στην προσπάθειά τους να κατακτήσουν την ομιλία των ενηλίκων.
Πως καταλαβαίνουμε ότι το παιδί μπορεί να μην ακούει καλά;
Οι συχνές ωτίτιδες, τα συνάχια και τα μπουκώματα συχνά έχουν συνέπειες στην ακοή των παιδιών. Κάποιες φορές απώλειες μπορεί να υπάρχουν ακόμη και από την γέννηση οι οποίες δεν έχουν γίνει αντιληπτές. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις οι οποίες πρέπει να μας οδηγήσουν σε έναν πλήρη ακουολογικό έλεγχο. Είναι όμως μόνο ενδείξεις καθώς μπορεί τελικά να μην φανερωθεί βαρηκοΐα, αλλά οι δυσκολίες να σημαίνουν άλλου τύπου διαταραχές όπως γλωσσικές ή επικοινωνιακές δυσκολίες.
Μας προβληματίζει όταν το παιδί
• Μιλά πολύ δυνατά
• Μιλά με την μύτη ή η φωνή του είναι μονότονη
• Η ομιλία του είναι δυσκατάληπτη
• Ο λόγος του φτωχός σε λεξιλόγιο και οι προτάσεις του αγραμματικές
• Ρωτά συνεχώς τι του είπαμε γιατί δεν άκουσε
• Δεν ακούει ή δεν αντιδρά στο όνομά του ή όταν του μιλάμε
• Δυσκολεύεται να ακούσει σε θορυβώδη περιβάλλοντα, με ανοιχτή τηλεόραση για παράδειγμα
• Ακούει όποτε θέλει
• Είναι απόμακρο χωρίς ενδιαφέρον να επικοινωνήσει
Αυτές οι συμπεριφορές θα πρέπει να μας οδηγήσουν καταρχάς σε έναν ακουολογικό έλεγχο και εάν δεν υπάρχει πρόβλημα ακοής σε έναν λογοπεδικό.
• Μιλά πολύ δυνατά
• Μιλά με την μύτη ή η φωνή του είναι μονότονη
• Η ομιλία του είναι δυσκατάληπτη
• Ο λόγος του φτωχός σε λεξιλόγιο και οι προτάσεις του αγραμματικές
• Ρωτά συνεχώς τι του είπαμε γιατί δεν άκουσε
• Δεν ακούει ή δεν αντιδρά στο όνομά του ή όταν του μιλάμε
• Δυσκολεύεται να ακούσει σε θορυβώδη περιβάλλοντα, με ανοιχτή τηλεόραση για παράδειγμα
• Ακούει όποτε θέλει
• Είναι απόμακρο χωρίς ενδιαφέρον να επικοινωνήσει
Αυτές οι συμπεριφορές θα πρέπει να μας οδηγήσουν καταρχάς σε έναν ακουολογικό έλεγχο και εάν δεν υπάρχει πρόβλημα ακοής σε έναν λογοπεδικό.
Τι κάνουμε όταν το παιδί τραυλίζει;
Η έναρξη ενός τραυλισμού δημιουργεί πάντα έντονη ανησυχία στους γονείς. Αυτή η έναρξη δεν σημαίνει όλες τις φορές ότι ο τραυλισμός ήρθε για να μείνει. Στην προσχολική ηλικία τα παιδιά εμφανίζουν κάποιες δυσκολίες στη ροή οι οποίες θα περάσουν μετά από λίγο καιρό. Για να διευκολύνουμε το παιδί:
• Προσπαθούμε να μην δείχνουμε την αγωνία μας και δεν αποστρέφουμε το βλέμμα μας
• Περιμένουμε με υπομονή να τελειώσει αυτό που μας λέει, δεν ολοκληρώνουμε εμείς τις προτάσεις του και το κοιτάζουμε όταν μας μιλάει.
• Δεν σχολιάζουμε τον τρόπο που μιλά λέγοντάς του να μιλά πιο αργά ή πιο καθαρά
• Μειώνουμε τον αριθμό των ερωτήσεων και κυρίως των ανοιχτών ερωτήσεων όπως για παράδειγμα τι κάνατε σήμερα στο σχολείο;, οι οποίες είναι δύσκολο να οργανωθούν και να απαντηθούν. Πείτε καλύτερα τι φάγατε στο σχολείο σήμερα; Ή ζωγράφισες κάτι σήμερα στο σχολείο;
• Μειώνουμε την γλωσσική απαίτηση , δεν του λέμε πες στη γιαγιά τι κάναμε χτες!
• Μειώνουμε την ταχύτητα της δικής μας ομιλίας και κάνουμε παύσεις για να έχει χρόνο να παρέμβει εάν θέλει
• Μιλάμε με σειρά και όχι ό ένας πάνω στον άλλο ή όλοι μαζί
• Κρατάμε τα όρια και τις ρουτίνες που είχαμε πριν την έναρξη του τραυλισμού και είναι σημαντικές για την εύρυθμη λειτουργία της οικογένειας
• Εξασφαλίζουμε λίγο αποκλειστικό χρόνο με το παιδί, όχι για να του μάθουμε κάτι, αλλά για να του δείξουμε ότι είμαστε εκεί για να κάνουμε μαζί του ό,τι εκείνο διαλέξει
• Προσπαθούμε να μην δείχνουμε την αγωνία μας και δεν αποστρέφουμε το βλέμμα μας
• Περιμένουμε με υπομονή να τελειώσει αυτό που μας λέει, δεν ολοκληρώνουμε εμείς τις προτάσεις του και το κοιτάζουμε όταν μας μιλάει.
• Δεν σχολιάζουμε τον τρόπο που μιλά λέγοντάς του να μιλά πιο αργά ή πιο καθαρά
• Μειώνουμε τον αριθμό των ερωτήσεων και κυρίως των ανοιχτών ερωτήσεων όπως για παράδειγμα τι κάνατε σήμερα στο σχολείο;, οι οποίες είναι δύσκολο να οργανωθούν και να απαντηθούν. Πείτε καλύτερα τι φάγατε στο σχολείο σήμερα; Ή ζωγράφισες κάτι σήμερα στο σχολείο;
• Μειώνουμε την γλωσσική απαίτηση , δεν του λέμε πες στη γιαγιά τι κάναμε χτες!
• Μειώνουμε την ταχύτητα της δικής μας ομιλίας και κάνουμε παύσεις για να έχει χρόνο να παρέμβει εάν θέλει
• Μιλάμε με σειρά και όχι ό ένας πάνω στον άλλο ή όλοι μαζί
• Κρατάμε τα όρια και τις ρουτίνες που είχαμε πριν την έναρξη του τραυλισμού και είναι σημαντικές για την εύρυθμη λειτουργία της οικογένειας
• Εξασφαλίζουμε λίγο αποκλειστικό χρόνο με το παιδί, όχι για να του μάθουμε κάτι, αλλά για να του δείξουμε ότι είμαστε εκεί για να κάνουμε μαζί του ό,τι εκείνο διαλέξει